Categories
Artykuły

Niektóre klasyfikacje procesów biznesowych

Problematyka podejścia procesowego w krajowej literaturze przedmiotu na przestrzeni ostatnich kilku lat została wyraźnie spopularyzowana zarówno w ośrodkach akademickich znajdując wyraz w rosnącej ilości publikacji oraz w przedsiębiorstwach w których można zaobserwować liczne wdrożenia projektów związanych z zarządzaniem procesami. Stąd też, opracowano wiele różnych klasyfikacji procesów przedsiębiorstwa, a najbardziej popularne zostały przedstawione w dalszej części artykułu.

Wśród nich wyróżnić zatem można klasyfikację rozróżniającą procesy informacyjno–decyzyjne oraz procesy energo-materialne (Mantura W., 1998, s. 78 – 80). Procesy informacyjno–decyzyjne dotyczą pozyskiwania, przetwarzania i przesyłania informacji oraz podejmowania i przekazywania decyzji, a także komunikowania się z innymi podmiotami z organizacji i otoczenia (Mantura W., 1998, s. 72). Procesy informacyjno-decyzyjne realizowane są w systemie zarządzania przedsiębiorstwem oraz w systemie produkcyjnym i praktycznie obejmują wszystkich uczestników organizacji (np. pracownik fizyczny może uczestniczyć w procesie zarządzania planując część robót do wykonania). Procesy produkcyjne dotyczą natomiast przetworzeń energo-materialnych i realizowane są głównie w sferze wykonawczej przedsiębiorstwa.

Jedna z bardziej spopularyzowanych typologii procesów rozróżnia także procesy podstawowe i procesy pomocnicze. Procesy podstawowe są tokami pracy, które dotyczą kluczowej działalności przedsiębiorstwa, a więc takiej w wyniku której wytwarzane są jego produkty. Procesy pomocnicze są w istocie procesami wspomagającymi (usługowymi, służebnymi) procesy podstawowe (por. Adamczyk M, 2006, s. 34).
Inną powiązaną z powyższą i popularną typologią jest łańcuch wartości opracowany przez Portera (Porter, 1985, s. 37-44) w którym wyróżnia on procesy podstawowe i procesy pomocnicze. Do procesów podstawowych Porter zalicza: logistykę „na wejściu”, operacje związane z przekształcaniem wejść procesów w wyjścia stanowiące gotowy produkt (np. proces produkcyjny),  logistykę „na wyjściu”, sprzedaż i marketing oraz serwis. Procesy pomocnicze zgodnie omawianą typologią obejmują: infrastrukturę firmy, zarządzanie zasobami ludzkimi, zaopatrzenie oraz rozwój technologii.

Z kolei klasyfikacja procesów zaproponowana przez  Millera i Volmana (1985, s. 142-150) różnicuje procesy ze względu na rodzaj nośnika kosztów i wyróżnia następujące ich typy: logistyczne, regulacyjne, jakościowe oraz zarządzania zmianą.

Rozważane powyżej typologie procesów rzucają pewne światło na ich różnorodność. W praktyce przedsiębiorstwa realizują wiele różnych procesów uwarunkowanych otoczeniem i kontekstem w jakim funkcjonują, niemniej jednak warto zwrócić uwagę, iż wiele organizacji podejmuje próbę opracowania gotowych do wdrożenia w praktyce referencyjnych modeli procesów (por. Trzcieliński S., Adamczyk M., Pawłowski E., 2013). Przykładem takiej organizacji jest APQC (American Productivity Quality Center), która m.in. opracowała kompleksowy model procesów (Process Calssification Framework) w którym są one dekomponowane według następującej hierarchii: kategoria procesów (np. opracowanie wizji i strategii), grupa procesów (np. definiowanie koncepcji biznesu i jego długoterminowej wizji), proces (np. ocena otoczenia zewnętrznego) i działanie (np. analiza i ocena konkurencji) (APQC). ). Inną organizacją, która opracowała zestaw procesów referencyjnych jest International Benchmarking Clearinghouse  we współpracy z firmą konsultingową Arthur Andersen & Co (por. Adamczyk M., 2006).

Literatura
1. Adamczyk M. (2006). Zorientowane procesowo doskonalenie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa. Nieopublikowana rozprawa doktorska, Politechnika Wrocławska.
2. APQC, http://www.apqc.org (28.04.2013)
3. Mantura Wł., Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań 1998.
4. Miller J.G., Vollman T.E. (1985), The Hidden Factory, Harvard Business Review (September-October)
5. Porter M.E. (1985), Competitive advantage, Creating and sustaining superior performance, The Free Press, New York..
6. Trzcieliński S., Adamczyk M., Pawłowski E. (2013), Procesowa orientacja przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2013.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *